Umusaruro w’ubuhinzi n’ubworozi wateje imbere imibereho y’Abanyarwanda, miliyoni 1.5 bava mu bukene nk’uko byatangajwe na Minisitiri w’intebe.
Minisitiri w’Intebe w’u Rwanda, Dr. Edouard Ngirente, aherutse gutanga ishusho y’uko ubukungu bw’u Rwanda bushingiye ku buhinzi n’ubworozi bwazamutse mu buryo bugaragara mu myaka ishize, bikagira uruhare runini mu kongera amafunguro ku Banyarwanda no kubakura mu bukene.
Yabitangarije imbere y’Inteko Ishinga Amategeko, aho yasobanuye ko mu myaka ine ishize habaye impinduka zifatika mu musaruro w’ibikomoka ku buhinzi n’ubworozi, binajyana no kunoza imirire y’abaturage.
Ingo zifite ibiribwa bihagije ziyongereye
Mu rwego rwo kurwanya imirire mibi no gukemura ikibazo cy’inzara, Ngirente yavuze ko mu mwaka wa 2017, ingo zabarwaga zihagije mu biribwa zari 80%. Nubwo habaye igabanuka rito mu gihe cya COVID-19 kikazigeza kuri 79.4%, hashyizwemo imbaraga zidasanzwe, ku buryo ubu ingo 83% zibasha kubona ibiribwa bihagije.
Ati: “Ibi ni ibisubizo bigaragara ku ishoramari n’imishinga yashyizwe mu buhinzi n’ubworozi. Bivuze ko abaturage benshi babasha kubona amafunguro ahagije kandi meza, ari na cyo cyihutirwa mu guharanira imibereho myiza.”
Uko Abanyarwanda banywa amata byiyongereye
Minisitiri w’Intebe yanagarutse ku rugero rutomoye rwo mu bworozi, aho ikigero cy’amata anyobwa n’Umunyarwanda ku mwaka cyazamutse mu buryo bushimishije.
Mu 2017, buri Munyarwanda yanywaga litiro 66 ku mwaka, ariko mu 2024, uwo mubare wageze kuri litiro zisaga 79. Ibi byashimwe nk’ikimenyetso cy’uko ubuzima bwita ku mirire bukomeje gutera imbere, cyane cyane mu rubyiruko n’abana bato.
Abahinzi bagamije isoko bariyongereye
Uretse ubuhinzi bugamije gutunga urugo, ubuhinzi bugamije isoko nabwo bwarazamutse. Ababukora bavuye kuri 37.3% mu 2017, bagera kuri 49% mu 2024, bigaragaza ko abahinzi benshi batangiye kubifata nk’umwuga ubyara inyungu.
Ngirente yavuze ko ibi byakozwe biciye mu kongera ubuso buhingwaho, kuvugurura uburyo bwo kuhira, gutanga imbuto z’indobanure, no gufasha abahinzi kubona isoko binyuze mu makoperative.
Imibereho rusange na EICV7
Mu bushakashatsi bwa EICV7 (2024), bwakorewe ku mibereho y’ingo, hagaragajwe ko Umunyarwanda ushobora gukoresha arenga 560,000 Frw ku mwaka agura ibiribwa, imyambaro n’ibindi bikenerwa, atarabarwa nk’uri munsi y’umurongo w’ubukene.
Ibyavuye muri ubu bushakashatsi byerekanye intambwe yatewe mu guteza imbere imibereho rusange y’Abanyarwanda, aho abantu barenga miliyoni 1.5 bavuye mu bukene hagati ya 2017 na 2024.
Ubutumwa bwa Minisitiri w’Intebe Ngirente bugaragaza ishusho y’iterambere rishingiye ku bikorwa bifatika, aho ubuhinzi n’ubworozi byafashije igihugu kugera ku ntego zishingiye ku kwihaza mu biribwa, guteza imbere ubukungu bw’ingo, no kurwanya ubukene.
Uyu musaruro uhamya ko gushyira imbere ubuhinzi nk’inkingi y’ubukungu bishobora gukura ibihugu mu bukene no kongera icyizere cy’ubuzima ku baturage babyo.